Powrót „Kazań świętokrzyskich” na Święty Krzyż
14 września 2014„W asyście ochrony z ostrą bronią, specjalnym konwojem na Święty Krzyż wróciły na kilka godzin „Kazania Świętokrzyskie” – najstarszy polski zabytek prozy religijnej.
– Pomysł wypożyczenia „Kazań” zrodził się kilka lat temu, ale był traktowany w kategoriach mrzonki – przyznaje historyk profesor Krzysztof Bracha. „Kazania” bowiem traktowane są jak perła w narodowej koronie i rzadko opuszczają skarbiec Biblioteki Narodowej. Z tym większym podziwem można chylić czoło przed tymi, którzy zamysł zrealizowali.
– To piękne ukoronowanie tego, co ostatnio dzieje się na Świętym Krzyżu, odbudowie materialnej towarzyszy rozkwit duchowy – dzielił się swą radością superior klasztoru ojciec Zygfryd Wiecha. Udostępnienie „Kazań” połączono bowiem z uroczystościami oddania i poświęcenia wieży kościelnej zburzonej przez Austriaków 100 lat temu. Szczególne podziękowania za sprowadzenie zabytku superior kierował pod adresem dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach Andrzeja Dąbrowskiego, którego osobistemu zaangażowaniu zawdzięczamy sfinalizowanie sprawy udostępnienia.”
http://www.echodnia.eu/apps/pbcs.dll/article?AID=/20140913/POWIAT0115/140919382
„– To bardzo symboliczny moment dla naszego klasztoru. Po raz pierwszy od wieków „Kazania Świętokrzyskie” powrócą na Święty Krzyż i trudno przewidywać, kiedy ponownie będzie można je tu zobaczyć – powiedział o. Zygfryd Wiecha, superior klasztoru ojców oblatów. Dodał, że zabytek uznawany za najstarszy tekst prozatorski stworzony w języku polskim, będzie prezentowany w zakrystii bazyliki, która w przeszłości pełniła funkcję skryptorium. Symboliczny „powrót” datowanego na XIII lub XIV wiek zabytku będzie możliwy dzięki umowie podpisanej między Wojewódzką Biblioteką Publiczną w Kielcach a Biblioteką Narodową w Warszawie, w której zbiorach znajdują się „Kazania Świętokrzyskie”. Ustalono, że dzieło będzie prezentowane w sobotę przez siedem godzin, od 10. do 17, po czym powróci do Warszawy. Jak powiedział w środę dyrektor Biblioteki Andrzej Dąbrowski, wypożyczenie dzieła poprzedziły długie negocjacje dotyczące m.in. warunków transportu oraz ekspozycji manuskryptu. – Te warunki są szczególne, bo przecież sam zabytek jest szczególny. Bardzo rzadko dokonuje się takich wypożyczeń, dlatego wszystko musiało być ustalone w najmniejszych szczegółach – dodał Dąbrowski.
Jak napisał w specjalnym opracowaniu prof. Krzysztof Bracha z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, „Kazania Świętokrzyskie” to narodowa relikwia języka polskiego, najstarszy pomnik średniowiecznej polskiej prozy religijnej. Prof. Bracha przypomniał, że w XV wieku w świętokrzyskim opactwie benedyktynów przechowywano księgę zawierającą części Nowego Testamentu, która w 1819 roku, po kasacji zakonu, razem z innymi rękopisami trafiła najpierw do Warszawy, a niewiele ponad dekadę później do Sankt Petersburga. Tam w 1890 roku badający ją wybitny polski slawista i humanista Aleksander Brückner odkrył, że przy oprawie rękopisu użyto starszych pasków pergaminu, zapisanego w języku polskim. W ten sposób, przez przypadek udało się odkryć jeden z najcenniejszych zabytków polszczyzny. Cenny rękopis powrócił do Polski w latach dwudziestych minionego stulecia na mocy Traktatu Ryskiego z 1921 roku. W związku z wybuchem II wojny światowej dzieło udało się wywieźć najpierw do Paryża, a potem do Kanady, gdzie zostało zdeponowane w Bank of Montreal. Do Biblioteki Narodowej w Warszawie „Kazania…” powróciły pod koniec lat pięćdziesiątych. Od tamtego momentu nigdy nie opuszczały jej murów. ”
„Symboliczny „powrót” datowanego na XIII lub XIV wiek zabytku był możliwy dzięki umowie podpisanej między Wojewódzką Biblioteką Publiczną w Kielcach a Biblioteką Narodową w Warszawie, w której zbiorach znajdują się „Kazania Świętokrzyskie”. Ustalono, że dzieło będzie prezentowane w sobotę przez siedem godzin, po czym powróci do Warszawy.”
http://www.rp.pl/artykul/9131,1140890–Kazania-Swietokrzyskie–na-Swietym-Krzyzu.html
Uroczystość była też okazją do zaprezentowania rezultatu dysput naukowych organizowanych przez Interdyscyplinarny Zespół do Badań Dziedzictwa Kulturowego Świętego Krzyża, czyli pierwszego tomu „Debat Świętokrzyskich” (pod red. Krzysztofa Brachy i Marzeny Marczewskiej), wydanego przy wsparciu Marszałka Adama Jarubasa.
