Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia – filozofia – religia
11 grudnia 2020
Sylwia Konarska-Zimnicka, Lucyna Kostuch, Beata Wojciechowska, (red.) Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia – filozofia – religia, 2019, 356 s., format B5 cm, ISBN 978-83-7133-752-9, cena 50,40 zł
Celem niniejszej publikacji jest prezentacja wybranych aspektów badań nad medycyną starożytną, średniowieczną i nowożytną. Redaktorom tomu zależało na uwidocznieniu medycznego dziedzictwa i wpływów kulturowych, dlatego przyjęli szeroki zakres czasowy i terytorialny. Opracowanie zawiera teksty dotyczące historii medycyny europejskiej, w szczególności polskiego dorobku, ale również niezwykle ważnych osiągnięć bliskowschodnich w tym zakresie. Artykuły mają charakter interdyscyplinarny; wiedza o dawnej medycynie pochodzi w równym stopniu z zachowanych świadectw pisanych, ikonograficznych jak i archeologicznych. Praca składa się z dwudziestu trzech artykułów, które napisane zostały przez badaczy reprezentujących różne dyscypliny naukowe i ośrodki badawcze, w tym instytucje zagraniczne.
Spis treści
- Wprowadzenie 7
- Anna Maria Wajda – Sposoby zapobiegania chorobom, zabiegi lecznicze i lekarstwa wzmiankowane w Biblii 9
- Krzysztof Tomasz Witczak – Łacińskie nazwy chorób pochodzenia
indoeuropejskiego 25 - Elwira Kaczyńska – Najstarsza umowa gwarantująca bezpłatną usługę
medyczną 39 - Krzysztof Narecki – Śmierć Heraklita z Efezu w starożytnej legendzie 59
- Lucyna Kostuch – Elephantus medicus. Zwierzę w antycznej medycynie 77
- Anna Pająkowska-Bouallegui – Jak cesarz rzymski Julian Apostata dbał
o zdrowie? 91 - Jerzy Jastrzębski – Praktyki medyczne i opieka nad chorymi w klasztorach wczesnochrześcijańskich w Górnym Egipcie i Bazylei Kapadockiej 103
- Anna Głusiuk – Ciąża, poród i powikłania po porodzie w traktacie
„O chorobach kobiet” Metrodory z Bizancjum 121 - Igor Rosa – Od Scytii do Sarmatii. Castoreum w tradycji medycznej antyku i średniowiecza 135
- Beata Wojciechowska – Poczęcie człowieka w świetle Speculum naturale Wincentego z Beauvais (ok. 1194–1264) 153
- Sylwia Konarska-Zimnicka – Jatromatematyka w optyce twórczości
krakowskich uczonych późnego średniowiecza. Przyczynek do badań 165 - Paulina B. Lewicka – Co robić, gdy nie ma lekarza Arabski podręcznik medyczny z czternastowiecznego Kairu 183
- Wioletta Szafarczyk – Wino jako płynny lek w świetle herbarzy
staropolskich 201 - Piotr Kardyś – Źródła do dziejów szpitala św. Ducha w Wiślicy z Archiwum Bazyliki Mniejszej NMP w Wiślicy (XV-XVIII w.) 211
- Jacek Pielas – Chorzy umysłowo w prawie ziemskim i praktyce
funkcjonowania rodzin szlacheckich w Rzeczypospolitej XVI–XVIII
wieku. Zarys problematyki i perspektywy badawcze 219 - Katarzyna Justyniarska-Chojak – „Recepta duszna i cielesna przeciw
powietrzu morowemu” Hieronima Powodowskiego na tle polskich
traktatów medycznych z XVI wieku 233 - Tünde Lengyelová – Úspešné vyliečenie neplodnosti v 16. storočí 247
- Joanna Usakiewicz – Arnold Geulincx (1624–1669): filozof i medycyna 263
- Diana Duchoňová – „Nie vždy treba nechať prírodu liečiť, niekedy jej treba dopomôcť…”. Prevencia a liečba chorôb na palatínskom dvore v Uhorsku v polovici 17. storočia 275
- Paula Wydziałkowska – Cuda dokonane za sprawą Matki Bożej Kodeńskiej jako element historii postrzegania choroby i lecznictwa w Rzeczpospolitej XVII–XVIII w. ze szczególnym uwzględnieniem legendarnego cudownego uzdrowienia Mikołaja Sapiehy Pobożnego 291
- Małgorzata Delimata-Proch – Choroby oraz wypadki dzieci w świetle
księgi „Cudów y łask za przyczyną (…) Józefa świętego (…) w Kollegiacie Kaliskiey” Stanisława Józefa Kłossowskiego 309 - Krzysztof Paweł Woźniak – Bulanda i jego karpaccy pobratymcy Lecznicze praktyki magiczne owczarzy karpackich w XIX i XX wieku 327
- Marzena Marczewska – Choroba – obraz utrwalony w tekstach folkloru polskiego 343
